هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
- آموزش، تربیت و مهارت آموزی کودکان کار ، آسیب دیده، ترک تحصیل کرده و خانواده هایشان
کودکان کار کیستند؟ این اصطلاح به کودکانی اطلاق می شود که به دلیل فقر، مشکلات اقتصادی، فرهنگی یا توسط باندهای مافیایی برای مدت طولانی و مستمر به کار گرفته می شوند.
این کودکان معمولاً در معرض آسیب های جسمی، روحی، روانی و اجتماعی قرار دارند. عوامل به کارگیری آن ها شامل فقر خانواده، مشکلات معیشتی، اعتیاد والدین، بی سرپرستی یا بدسرپرستی و فشار گروه های استثمارگر است.
تعریف کودکان کار به شکل دقیق جهت شناسایی آنان و کمک به آن ها امری حیاتی به شمار می رود. کار کردن در سنین کودکی منجر به محرومیت از تحصیل، عدم توجه به نیازهای کودکی و قرار گرفتن در معرض خطرات گوناگون می شود.
آسیب های رایج در میان کودکان کار شامل سوء تغذیه، آرتروز، دیسک کمر، اختلالات رشد، عفونت های ریوی و مشکلات پوستی است. همچنین، این کودکان با مشکلات هویتی، موانع تحصیلی و عدم آمادگی برای زندگی بزرگسالی مواجه هستند.
با دل و توان خود همراه ما شوید. فرصتی برای تأثیر گذاری، یادگیری و ساختن آینده ای روشن تر برای کودکان. حمایت داوطلبانه با مؤسسه ما، گامی مؤثر در مسیر نیکوکاری و تغییر زندگی کسانی است که به حمایت ما نیاز دارند.
“کودک کار چیست” و آیا تنها در خیابان ها کار می کنند؟ محل اشتغال کودکان کار منحصر به خیابان ها نمی شود؛ این کودکان در محیط های گوناگونی به کار گرفته می شوند. از جمله این مکان ها می توان به خیابان ها که محل دست فروشی، تکدی گری و فروش اقلامی چون گل است، کارگاه های تولیدی و خیاطی ها، محل های جمع آوری و تفکیک زباله، منازل شخصی که در آن به کار خانگی مشغول می شوند، کوره های آجرپزی، باربری ها و حتی محیط های زیرزمینی اشاره کرد.
این تنوع در محل کار نمایانگر گستردگی پدیده کار کودک در بخش های مختلف اقتصادی و اجتماعی است و نشان می دهد که این مسئله نیازمند توجهی جامع در سطوح مختلف است. لازم به ذکر است که اشتغال در هر یک از این محیط ها، خطرات و آسیب های ویژه ای را برای کودکان به همراه دارد.
پس از تعریف کودکان کار در مجامع بین المللی و داخلی، در خصوص آمار کودکان کار در ایران و جهان منابع مختلف آمارهای متفاوتی ارائه شده است و ارائه یک عدد دقیق به دلیل ماهیت پنهان این پدیده دشوار است.
کودک کار چیست و این پدیده چقدر گستردگی دارد؟ سازمان بین المللی کار اعلام کرده است که حدود ۱۶۰ میلیون کودک کار در سراسر جهان وجود دارد.
یونیسف نیز در گزارش های آمار کودک کار خود به این رقم اشاره کرده و هشدار داده است که میلیون ها کودک دیگر در معرض خطر کار اجباری قرار دارند.
بر اساس گزارش ها، بیش از نیمی از کودکان کار در گروه سنی ۵ تا ۱۱ سال قرار دارند.
هیچ آمار دقیقی از تعداد کودکان کار در ایران در دست نیست.
تخمین های مختلفی ارائه شده است، از ۵۰۰ هزار تا ۱ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر.
برخی گزارش ها به وجود حدود ۲۰ هزار کودک کار در تهران اشاره دارند که حدود ۴۰۰۰ نفر از آن ها زباله گرد هستند.
مقامات رسمی، مانند سازمان بهزیستی، آمارهای پایین تری را اعلام کرده اند و در مواردی از شناسایی حدود ۱۴ هزار کودک کار در کشور خبر داده اند.
مطالعات غیررسمی و اظهارات برخی کارشناسان، ارقام بسیار بالاتری را تخمین می زنند.
لازم به ذکر است که این آمارها به دلیل ماهیت غیررسمی بسیاری از مشاغل کودکان کار و عدم ثبت دقیق اطلاعات، تخمینی بوده و ممکن است با واقعیت فاصله داشته باشند. با این حال، آنچه مشخص است گستردگی این پدیده در سطح جهان و ایران است.
“کودکان کار کیستند” و با چه کسانی زندگی می کنند؟ برخلاف تصور رایج، بررسی ها نشان می دهد که حدود ۹۰ درصد کودکان کار دارای خانواده هستند و با آن ها زندگی می کنند.
این خانواده ها اغلب درگیر آسیب های اجتماعی گوناگونی نظیر حاشیه نشینی، فقر، بیکاری، مشکلات حاد معیشتی، اعتیاد، خشونت و تجاوز هستند.
در واقع، نقش خانواده در کار کودک بسیار پررنگ است و مشکلات موجود در ساختار خانواده به طور مستقیم یا غیرمستقیم منجر به ورود کودکان به بازار کار می شود.
این خانواده ها عمدتاً ناآگاه و ناتوان در انجام مسئولیت های سنگین والدینی بوده و گاه دارای فرهنگ های بیمار هستند که حتی منجر به ازدواج اجباری دختران در سنین کودکی می شود.
اعتیاد والدین نیز یکی از عوامل مهم در سوق دادن کودکان به کار است، به طوری که درصد بالایی از والدین کودکان کار فاقد سواد خواندن و نوشتن هستند که این امر به طرد اجتماعی و محرومیت آن ها از حقوق و آموزش ها منجر می گردد.
عوامل متعددی در ایجاد پدیده کار کودک و مفهوم “تعریف کودکان کار” نقش دارند که ریشه های پیچیده ای در ساختارهای اقتصادی و اجتماعی جوامع دارند. کمک به کودکان کار می تواند ریشه مشکلات آن ها را تا حدود زیادی برطرف کند. فقر و ناتوانی از اصلی ترین مشکلاتی هستند که باعث سوق داده شدن کودکان به این مسیر می شود.
مهم ترین این عوامل عبارتند از:
این عوامل به صورت ترکیبی و در تعامل با یکدیگر، پدیده کار کودک را شکل می دهند و برای مقابله با آن نیازمند رویکردی جامع و چندجانبه است.
در موسسه خیریه ابوطالب، فرصتی برای تاثیرگذاری و ساختن آینده ای روشن برای کودکان را فراهم آورده ایم. با همکاری داوطلبانه تان، هر گام کوچکی در این مسیر گامی موثر و نیکوکاری در راه تغییر زندگی کسانی است که به کمک شما نیاز دارند.
کودکان کار کیستند و چه مشکلاتی آن ها را تهدید می کند؟ این کودکان در معرض طیف وسیعی از مشکلات و آسیب ها قرار دارند که رشد و سلامت آن ها را به خطر می اندازد. خیریه کودکان کار بسیاری مانند خیریه ابوطالب در صدد کمک و حل مشکلات این پدیده دردناک قدم بر می دارند و شما می توانید در این راه همراهی کنید.
رایج ترین این مشکلات به شرح زیر هستند:
این مشکلات نشان می دهند که کار کودک نه تنها کودکی را از کودکان می گیرد، بلکه آینده آن ها را نیز به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.
پس از تعریف کودکان کار، قوانین کار کودک در ایران با هدف حفاظت در برابر استثمار تدوین شده اند. طبق ماده ۷۹ قانون کار، به کارگیری افراد زیر ۱۵ سال مطلقاً ممنوع است و افراد بین ۱۵ تا ۱۸ سال (کارگر نوجوان) شرایط کاری و محدودیت های ویژه ای دارند، از جمله منع از مشاغل سخت و زیان آور و لزوم معاینات پزشکی اولیه.
قانون اساسی در اصل ۳۰ حق تحصیل رایگان را برای همه تضمین می کند که با کار کودک در تعارض است و قوانین دیگری مانند قانون مجازات اسلامی و قانون حمایت از کودکان نیز بر منع بهره کشی و حمایت از حقوق آن ها تاکید دارند.
با این حال، تبصره هایی مانند ماده ۱۸۸ قانون کار در مورد کارگاه های خانوادگی (که استخدام فرزند زیر ۱۵ سال در آن منع قانونی صریح ندارد، مگر با نقض حقوق) و برداشت های نادرست از ماده ۱۹۱ درباره کارگاه های زیر ۱۰ نفر، پیچیدگی هایی ایجاد می کنند. علیرغم وجود این چارچوب قانونی و تعهدات بین المللی ایران، پدیده کار کودک همچنان در کشور وجود دارد که نشان می دهد اجرای این قوانین در عمل با چالش هایی مواجه است و نتوانسته اند به طور کامل از تمامی کودکان کار حمایت کنند.
کودک کار چیست و چه اقداماتی در جهت حمایت از آنان انجام شده است؟ سازمان بهزیستی کشور در راستای حمایت از کودکان کار، اقدامات و برنامه های متعددی را به اجرا درآورده است.
این سازمان طی سال های گذشته، حدود ۳۷ مرکز شبانه روزی برای نگهداری کودکان کار و خیابان داشته است که سالانه حدود ۶۰۰۰ کودک در این مراکز پذیرش می شدند. بررسی های انجام شده نشان می دهد که اکثریت این کودکان، حدود ۹۵ درصد، دارای خانواده بوده و با آن ها زندگی می کنند.
یکی از طرح های مهم سازمان بهزیستی در این زمینه، طرح کودک و خانواده است که با هدف توانمندسازی خانواده های کودکان کار و جلوگیری از ورود آن ها به چرخه کار کودک اجرا می شود. این طرح شامل ارائه خدمات مددکاری، مشاوره های روانشناسی و کمک های معیشتی به خانواده های نیازمند است.
علاوه بر این، سازمان بهزیستی با همکاری سازمان های غیردولتی فعال در حوزه کودکان کار، برنامه های آموزشی و حمایتی مختلفی را برای این کودکان اجرا می کند. هدف از این برنامه ها، ارتقای سطح زندگی کودکان کار، فراهم کردن فرصت های آموزشی و توانمندسازی آن ها برای داشتن آینده ای بهتر است. با این حال، گستردگی پدیده کار کودک نشان می دهد که تلاش های بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
هدف از طرح ساماندهی کودکان کار و خیابانی، بازگرداندن کودکان به خانواده هایشان با تکیه بر ظرفیت آن هاست.
“کودکان کار کیستند” و در چه وضعیتی به سر می برند؟ وضعیت تعریف کودکان کار در ایران بسته به ملیت آن ها تفاوت هایی دارد.
در حالی که بیش از ۹۰ درصد کودکان کار ایرانی دارای خانواده هایی هستند که اغلب با مشکلاتی نظیر فقر، بیکاری و اعتیاد دست و پنجه نرم می کنند و از سوء تغذیه، مشکلات جسمی و روحی رنج می برند، کودکان کار افغانستانی نیز با درصد بالایی از داشتن سرپرست مواجه اند، اما مشکلات مضاعفی ناشی از وضعیت مهاجرت دارند. با همکاری و کمک نیکوکارانه خود در خیریه کودکان کار در تهران، سهمی در آینده سازی برای این کودکان داشته باشید.
درصد بی سوادی در میان کودکان کار افغانستانی به مراتب بیشتر از همتایان ایرانی آن هاست و اغلب در مشاغل سخت تر و با درآمد کمتری مانند زباله گردی مشغول به کار هستند.
مسئله محدودیت های قانونی برای ثبت نام در مدارس، مانع بزرگی برای تحصیل این کودکان به شمار می رود و خطر اخراج و بازگرداندن به کشورشان نیز همواره وجود دارد.
آمارها نشان می دهد که تعداد قابل توجهی از کودکان کار در شهرهای بزرگ ایران را اتباع افغانستانی تشکیل می دهند.
بنابراین، هر دو گروه از کودکان کار در ایران نیازمند حمایت هستند، اما کودکان کار افغانستانی به دلیل شرایط مهاجرت، با موانع قانونی، آموزشی و اجتماعی بیشتری روبرو هستند.
| ویژگی | کودکان کار ایرانی | کودکان کار افغانستانی |
|---|---|---|
| درصد داشتن خانواده | بیش از ۹۰٪ | حدود ۸۵–۹۰٪ |
| مشکلات خانوادگی رایج | فقر، بیکاری، اعتیاد | فقر، بیکاری، اعتیاد، مشکلات ناشی از مهاجرت |
| مشکلات جسمی و روحی | سوء تغذیه، مشکلات جسمی، مشکلات روحی | سوء تغذیه، مشکلات جسمی (اغلب سخت تر)، مشکلات روحی |
| وضعیت سواد | درصد بالای بی سوادی والدین | درصد بی سوادی به مراتب بیشتر |
| نوع مشاغل رایج | متنوع | اغلب مشاغل سخت تر و با درآمد کمتر مانند زباله گردی |
| موانع تحصیلی | محرومیت ناشی از کار | محدودیت های قانونی برای ثبت نام در مدارس |
| خطرات خاص | آسیب های ناشی از کار | خطر اخراج و بازگرداندن به کشور |
| نیاز به حمایت | نیاز به حمایت | نیاز به حمایت بیشتر به دلیل شرایط مهاجرت و موانع مضاعف |
اینکه بدانیم کودک کار چیست و چگونه باید با آن ها رفتار شود امری ضروری برای ساختن آینده بهتری از آنان است، آینده ای که از مسیر رفتار مناسب، انسان دوستی و کمک مالی به کودکان کار صورت می پذیرد.
در مواجهه با پدیده کودکان کار، نحوه برخورد ما می تواند تأثیر مستقیمی بر روحیه و آینده آن ها داشته باشد. باید بدانیم که چگونه با آن ها رفتار کنیم:
اگر بدانید که کودکان کار کیستند و چرا به این مسیر کشیده شده اند، خواهید فهمید که خرید از کودکان کار یک مسئله پیچیده با ابعاد اخلاقی و اجتماعی قابل توجه است.
اگرچه در ظاهر این کار ممکن است شبیه کمک به نظر برسد، اما پیامدهای منفی متعددی دارد؛ مهم ترین آن حمایت غیرمستقیم از پدیده کار کودک است.
وقتی از آن ها خرید می کنیم، ناخواسته به تداوم این چرخه کمک کرده و کودکان را در معرض خطرات قرار می دهیم، ضمن اینکه این کار می تواند انگیزه ای برای استثمارگران برای به کارگیری کودکان بیشتر باشد. حضور و مشغولیت کودکان در خیابان ها و محیط های کاری، آن ها را از حق تحصیل، بازی و رشد سالم محروم کرده و آینده شان را تحت تأثیر قرار می دهد.
به جای خرید مستقیم، راهکارهای پایدارتر و مؤثرتری وجود دارد، مانند حمایت از سازمان های مردم نهادی که در زمینه حمایت از کودکان کار فعال هستند و همچنین تلاش برای ریشه کن کردن عوامل اقتصادی و اجتماعی منجر به کار کودک.
